Di sản thế giới

Khi nhắc đến di sản thế giới, tức là chỉ bao hàm 3 loại sau đây: di sản văn hóa thế giới, di sản thiên nhiên thế giới và di sản hỗn hợp (tiếng Anh: cultural – natural – mixed heritage). Như vậy, Việt Nam hiện tại có 8 di sản thế giới (world heritage): 5 di sản văn hóa; 2 di sản thiên nhiên và 1 di sản hỗn hợp.

Tiêu chí phân loại

Bao gồm có 10 tiêu chí: từ 1 đến 6, thường được ghi theo số La Mã (i; ii; iii; iv; v; vi) là di sản văn hóa thế giới; từ 7 đến 10 (vii, viii, ix; x) là di sản thiên nhiên thế giới. Còn di sản hỗn hợp là có ít nhất 1 tiêu chí văn hóa và 1 tiêu chí tự nhiên. Di sản được đáng giá bởi hội đồng riêng và tham khảo thêm trên trang web: whc.unesco.org.

Di sản thế giới Vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà

Mới đây, một lần nữa di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long được công nhận. Như vậy, sau lần 1 năm 1994 và lần 2 năm 2000, lần này sẽ là tiêu chí gì hay giá trị gì?

Trước hết, mong quy độc giả đừng nhầm lẫn chúng ta được vinh danh thêm 1 lần nữa với 1 tiêu chí hoàn toàn mới. Mỗi di sản có thể được công nhận nhiều lần tùy theo tiêu chí bình chọn (criteria for selection). Hiện tại, khi truy cập vào trang web nêu trên (whc.unesco.org) chúng tôi thấy tên gọi di sản Vịnh Hạ Long của chúng ta đã có sự thay đổi: “Vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà” – tiếng Anh: Ha Long Bay – Cat Ba Archipelago thay vì chỉ ngắn gọn: Vịnh hạ Long như trước đây.

Tuy nhiên, khi nhìn vào ô kế bên, chúng ta thấy năm công nhận 1994 và năm 2000, 2023 là “significant modifications to the boundaries”. Đặc biệt, dòng tiêu chí (criteria): vẫn như cũ (vii và viii). Điều này có nghĩa, dù có trải qua nhiều lần thì giá trị vẫn là: giá trị thẩm mỹ (cảnh quan) và giá trị địa chất địa mạo. Có chăng lần này có sự tham gia mở rộng diện tích về phía quần đảo Cát Bà, đóng góp thêm số lượng đảo và 7 hệ sinh thái cũng như các loài động vật quý hiếm. Đồng thời, đây cũng là di sản đầu tiên mang tính “liên tỉnh” giũa Quảng Ninh và Thành phố Hải phòng cũng đặt ra vấn đề, thách thức cho công tác quản lý, bảo tồn.

Tiêu chí vii – viii

– trích UNESCO

(vii): to contain superlative natural phenomena or areas of exceptional natural beauty and AESTHETIC  importance;

Chứa đựng những hiện tượng tự nhiên siêu phàm hoặc những khu vực có vẻ đẹp tự nhiên kiệt xuất có tầm quan trọng về thẩm mỹ.

(viii): to be outstanding examples representing major stages of earth’s history, including the record of life, significant on-going geological processes in the development of landforms, or significant geomorphic or physiographic features;

Là những mẫu hình nổi bật tiêu biểu cho các giai đoạn lớn của lịch sử trái đất, bao gồm hồ sơ về sự sống, các tiến trình địa chất có ý nghĩa đang diễn ra trong sự phát triển của địa hình hoặc các đặc điểm địa mạo hay địa văn có ý nghĩa.

Kết luận

Nhằm góp phần hỗ trợ các bạn sinh viên yêu thích quê hương đất nước, muốn trở thành hướng dẫn viên du lịch trong tương lai hoặc đang học các chuyên ngành liên quan đến văn hóa – di sản – du lịch đồng thời, các bạn hướng dẫn viên cũng tham khảo thêm để làm mới, làm phong phú cho đề tài thuyết minh của mình, thoát khỏi những cách tiếp cận cũ, phong cách cũ, kiến thức cũ mà đi vào trọng tâm, chiều sâu nhằm nêu bật giá trị của di sản Vịnh Hạ Long trước đây và một phần mới “quần đảo Cát Bà” cũng như những cơ hội và thách thức của Ban quản lý, của chính quyền 2 địa phương Quảng Ninh – Hải Phòng, chúng tôi nêu lên đây những thông tin để các bạn cân nhắc, chọn lọc để đưa vào thông tin thuyết minh của mình như tiêu chí nào, giá trị ở đâu và những hệ sinh thái, động thực vật rất đặc trưng và hoàn toàn mới mẻ so với trước đây.